Chương 16
Các bộ cánh bất hủ - Cá và người bắt cá - Nghệ thuật câu - Người đi câu trung thực - Câu chuyện về con cá nhồi bông.
Bọn tôi lưu lại ở Xơ-trit-li hai ngày để giao quần áo cho thợ giặt. Đầu tiên đã định tự giặt lấy ở sông dưới sự chỉ dẫn kĩ thuật của Jord nhưng không thành công. Không thành công - đó là cách nói rất chi dịu dàng, bởi lẽ trước khi giặt các bộ quần áo của cả hội trông còn dễ coi hơn nhiều. Trước khi giặt chúng bẩn, phải nói là bẩn kinh khủng mới đúng, tuy nhiên nếu mặc vào người vẫn còn khả dĩ. Sau khi giặt thì… không thể nhận ra áo của tên nào với tên nào, tất cả các hoa văn bị thay đổi, thêm bớt, đấy là không kể việc chúng tôi đã làm đục nước sông Thêm chí ít cũng phải trong phạm vi vài hải lí.
Chị thợ giặt ở Xơ-trit-li nói với bọn tôi rằng chị ta có nghĩa vụ phải lấy giá tăng gấp ba để đảm bảo lẽ công bằng trong lĩnh vực dịch vụ có liên quan đến bảo vệ môi trường và mĩ cảnh. Không tên nào dám có ý kiến gì.
Vùng Xơ-trit-li và phụ cận tỏ ra là khu nghề cá đáng kính nể. Nghề cá nơi đây thịnh vượng hết nói, dưới sông nhung nhúc cá măng, cá rô, bống, chình và cá dầy. Du khách có thể ngồi câu từ sáng sớm đến tối mịt.
Nhiều người ngồi như thế, có điều họ không thể nào bắt được cá. Tôi chưa lần nào nhìn thấy một du khách lôi được một con cá lên từ dưới sông Thêm – nếu không kể đến lũ đòng đong cân cấn hay nòng nọc, tất nhiên là thế. Rất nhiều các biển hiệu mời gọi: ”Nơi câu cá lý tưởng” , ”Có xà phòng miễn phí cho khách rửa tay sau khi gỡ cá”… Có lẽ nghề cá ở đây thịnh vượng là nhờ những biển hiệu này!
“Phòng hướng dẫn cách đánh cá sông Thêm" thông báo rằng “câu ở đây có thể được cá măng và cá rô nhỏ” nhưng có lẽ họ nhầm. Cá măng và cá rô ở đây đúng là “có” , không thể phủ nhận sự thực này, tôi biết rõ như vậy. Chúng xục xạo bơi lội từng đàn lớn đàn nhỏ khi các ngài đi dạo dọc theo bờ sông nhìn xuống, nổi nửa mình lên trên mặt nước, ngáp nữa, liếc mắt ngó nghiêng các ngài chờ đợi mẩu bánh mì ném xuống.
Khi các ngài tắm chúng nhào lộn xung quanh, lách qua háng làm các ngài thấy nhột nhưng muốn bắt chúng bằng mồi giun hoặc thứ gì đó thì đừng có hòng. Đúng là những con cá mất dạy, quỉ tha ma bắt!
Tất nhiên tôi là một tay câu hạng xoàng. Vào thời ham câu cũng đã bỏ vô khối thời giờ để định thành thợ to trong lĩnh vực này, có điều các vị bô lão trong làng câu nói rằng tôi không thể nào trở thành một tay câu có hạng, họ khuyên nên xếp cần câu lên gác bếp. Theo họ tôi có thể quăng mồi câu nhanh và chuẩn xác vào vị trí, trông dáng vẻ cũng không đến nỗi ngù ngờ, nhưng là tay lười chảy thây và không có trí tưởng tượng phong phú, về những con cá mà mình có thể câu được.
Các vị này nói rằng tôi có thể trở thành một nhà thơ không đến nỗi tồi, sẽ là tác giả của những tiểu thuyết tầm tầm, làm phóng viên phóng hòn cho mấy tờ lá cải hoặc gì đó đại loại thế, nhưng đừng hòng có tên tuổi gì trong lĩnh vực bắt cá sông Thêm. Để được như vậy phải có đầu óc tưởng tượng phong phú, có tính lãng mạn cao và phải không biết ngượng về những sáng tạo của chính mình!
Có lẽ đúng như thế thật. Bởi lẽ nếu như có tay câu nào đó đi vào nơi tụ họp và nói: ”Này, chiều hôm qua tớ câu được phải đến trăm rưởi con cá rô” hoặc giả “Hôm thứ hai tuần trước tớ tóm được con bống nặng gần tám cân, dài đến hơn mét ấy”…
Thiên hạ sẽ đánh giá ngay thằng cha này bất tài, vô nghệ. Chỉ là thằng nói phét không hơn không kém.
Không, một tay mả cá tầm cỡ không bao giờ xử sự như vậy, hắn có nghệ thuật lôi cuốn lỗ tai khán thính giả: rất thong thả đi vào phòng, không bỏ ngả mũ miếc gì cả, chọn một chỗ ngồi thuận lợi, thong thả nhồi tẩu rồi nhả khói, mồm miệng còn câm hơn cá chết cóng.
Sau khi khiêm tốn nghe đủ các thứ chuyện ba láp, đợi lúc thiên hạ đã cạn đề tài mới dỗ tàn vào chấn song bếp lò và tham gia tí chút.
- Ờ, còn chuyện xảy ra với mình vào chiều hôm thứ hai, tốt nhất là chẳng kể làm gì.
- Sao lại thế? - Có đôi người tò mò.
- Vì có kể cũng chẳng ai tin được, chính mình còn phải kinh ngạc nữa là - Giọng ra vẻ tiếc rồi lại tiếp tục nhồi tẩu thuốc mới và gọi chủ quán cho một cốc vại ba suất uyt-ki có đá.
Sau đấy là khoảng im lặng trong hội quán, chẳng ai có ý kiến gì trước một nhân vật đáng nể như vậy. Giờ thì anh chàng có thể kể đủ thứ chuyện mà chẳng ngại một thằng cha nào ngắt lời mình.
- Đúng thế đấy - người kể chuyện trầm ngâm - ngay tôi cũng không tin được nếu như người khác kể cho nghe, nhưng đây chính là điều xảy ra với tôi hôm đó. Tôi ngồi suốt từ trưa đến chiều tối mà chẳng được con khỉ gì đáng kể. Cũng như các vị tôi chẳng bao gìơ lưu tâm đến vài ba chục con măng nhép hoặc rô ron. Tôi đã cho rằng mồi câu hôm nay không thích hợp, đang tính quăng hộp mồi xuống sông nhưng bỗng con gì đó giằng dây câu, nghĩ là lại lũ đòng đong cân cấn nên tức mình giật phăng một cái.
Các ngài cứ treo cổ tôi lên nếu lúc đó tôi làm nhúc nhích được con quái vật ở bên dưới. Phải đến một tiếng rưỡi đồng hồ - một tiếng rưỡi nhé! - tôi mới đưa được con thuỷ quái vào khuôn phép, mà từng giây một tôi cứ chờ đợi sợi giây câu đứt phựt!
Cuối cùng thì kéo lên được. Con cá chiên bốn chục kí các vị ạ! Thế mà cu cậu mắc vào lưỡi câu của tôi mới kinh khủng chứ! Ai mà chẳng phải kinh ngạc đến lồi mắt ra. Chủ quán, cho suất đúp uyt-ki nữa nhá!!
Về sau tôi hỏi chủ quán là có khi nào ông ta phải nổi xung vì những câu chuyện kể của các thợ cả trong làng câu cá hay không. Ông ta đáp:
- Không, thưa quí nhân, giờ thì quả thực là không rồi. Tất nhiên lúc đầu mắt tôi đã nhiều lần lòi ra ngoài trán… Lạy thánh mớ bái, tôi và bà xã nhà tôi phải nghe không biết bao nhiêu lần nên quen rồi. Ai cũng phải quen cả thôi, quí nhân ạ!
Tôi có biết một tay câu cá trẻ vào loại trung thực, một tay câu khá đấy. Hắn giữ chắc một nguyên tắc, đó là chỉ tăng lượng cá câu được lên hai mươi phần trăm trong các câu chuyện kể, nhưng về sau hình như hắn cũng phải xét lại nguyên tắc của mình vì không thể chịu nổi ánh mắt coi thường của thiên hạ, thì đành vậy, nhưng cũng may là nói phét không ai bị mù mồm bao giờ!!
Ngày thứ hai lưu lại Xơ-trit-li, tôi, Jord và con Mon-mo-ran-xi cứ thong dong mặc sự đời (tay Hari có hành tung rất lạ, hắn thường biến đi đâu mất. Vào giữa buổi anh chàng ra ngoài cạo râu, sau đó quay về, sau đó mất đến bốn mươi phút là ủi quần áo rồi lủi mất tăm) vậy nên chỉ hai tên với con chó đi dạo chơi, trên đường về bầu đoàn ghé vào một khách sạn nhỏ để ngơi đôi chút, rít vài tẩu thuốc và kiếm chút gì làm mát họng.
Chúng tôi ngồi ở một gian lớn. Ở đó có một ông già đang rít thuốc bằng chiếc tẩu đất dài ngoằng ngoẵng và chúng tôi bắt đầu nói chuyện tầm phào.
Ông già nói hôm nay là một ngày đẹp trời, chúng tôi nói với ông ta rằng hôm qua trời cũng đẹp, rồi tất cả đoan chắc rằng ngày mai cũng sẽ là một ngày hay ho. Jord còn nói thêm rằng mùa màng rồi sẽ hết xảy.
Sau đó ông lão biết rằng chúng tôi là khách qua đường, ngày mai sẽ laị tiếp tục cuộc viễn du. Câu chuyện tạm đứt đoạn trong khi chúng tôi ngó nghiêng khắp chốn, cuối cùng dừng mắt ở chiếc tủ kính nhỏ cổ lỗ sĩ đầy bụi treo cao phía trên bếp lò. Trong tủ trưng bày một con cá hồi nhồi trấu. Con cá này đã thôi miên tôi vì nó to kinh khủng, lúc đầu tôi cứ nghĩ là con cá tuyết.
- Ồ, - ông già nhìn theo hướng mắt chúng tôi thốt lên - Cũng đáng trưng bày đấy chứ, phải không các ngài?
- Thực sự đáng nể đấy - tôi thốt lên còn Jord thì hỏi ông già con cá này cỡ bao nhiêu cân theo ý kiến của ông ta.
- Quãng bảy cân rưỡi, có thể là hơn đấy - ông già đáp lời trong khi đứng lên với chiếc áo choàng trên giá áo - đã mười sáu năm trôi qua kể từ ngày tôi lôi con cá này lên bờ. Tôi tóm được nó ở vũng sông gần cầu. Mọi người nói với tôi rằng nó vẫn ngự trị ở quãng sông này và tôi tuyên bố sẽ tóm cổ nó. Quả là tôi đã thực hiện được! Lạy trời, ngay vào hồi đó cũng đã hiếm khi thấy được một con cá hồi kì vĩ như thế. Chúc ngủ ngon nhá, các quí ông! Chúc ngủ ngon!
Ông ta đi ra, còn lại mỗi bọn chúng tôi. Sau đó tôi và Jord không sao rời được mắt khỏi con cá hồi voi đó - quả là một hậu duệ của loài ngư long! - cho đến khi có một chiếc xe ngựa dừng lại ở cửa khách sạn. Lát sau tay đánh xe di vào phòng với một cốc bia bự trên tay, hắn cũng nhìn con cá nhồi bông.
- Một con cá hồi kếch sù, có phải không? - Jord trao đổi với tay đánh xe.
- Còn phải nói, thưa quí ngài, dứt khoát không phải loại tép riu - tay đánh xe đáp, sau đó anh ta tợp một ngụm bia và hỏi:
- Có lẽ hai ngài không có mặt ở đây lúc nó bị điệu từ dưới sông lên?
- Không. Chúng tôi là khách du lịch ngang qua đây mà - Tôi đáp.
- Ra vậy, thẩn nào. -Tay đánh xe trở nên rất hồ hởi - Thế thì các ngài không có mặt thực rồi. Tôi tóm được nó khoảng năm năm trước đấy.
- Nghĩa là chính anh câu được à? - Tôi hỏi .
- Vâng, thưa ngài. Tôi bắt được nó vào hôm thứ năm, bên dưới âu thuyền một chút, chính xác hơn phải nói là bên dưới chỗ bây giờ là âu thuyền. Đúng là chó ngáp được nhặng, bởi lẽ hôm đó tôi định câu mấy con măng nhép chứ nào có mơ tưởng gì đến cá hồi. Tôi đã chửi thề váng lên khi nhìn thấy thằng khổng lồ này và chút nữa thì quị gối xuống đất. Quỉ thật đấy! Nó nặng đến hơn mười kí ấy chứ! Ngủ ngon nhá, xin chúc các quí ngài ngủ thật ngon nhá!
Mấy phút sau có tay khách thứ ba ghé vào sảnh khách sạn, nhân vật này miêu tả khá cặn kẽ trường hợp đã bắt được con cá mà chúng tôi quan tâm vào một buổi sớm sương mù nào đó. Thay chỗ cho nhân vật này ít phút sau đó là một ông khách đứng tuổi khá chững chạc, bệ vệ ngồi xuống cạnh chiếc bàn bên cửa sổ.
Đầu tiên tất cả đều im như thóc, sau đó Jord lại gần vị khách vừa vào và yêu cầu hết sức khiêm tốn:
- Xin ngài thứ lỗi vì câu hỏi đường đột của chúng tôi, nhưng tôi và anh bạn tôi đây là người hoàn toàn lạ lẫm ở địa phương này, chúng tôi rất biết ơn nếu như ngài vui lòng kể cho nghe việc ngài đã bắt được con cá hồi này như thế nào.
- Thế ai nói với các ngài rằng con cá hồi này là do tôi bắt được? - Ông khách tỏ vẻ ngạc nhiên.
Chúng tôi nói rằng không ai bảo cả nhưng linh tính cho thấy ông ta chính là người bắt được nó.
- Thật là một trường hợp lạ lùng hi hữu - vị khách lãnh đạm này bật cười - Thật sự đáng kinh ngạc vì linh tính các ngài đã dẫn đường chuẩn xác! Đúng là tôi đã bắt được nó. Chỉ ngạc nhiên là làm sao các ngài lại đoán ra được!
Ông ta trở nên mau mắn, kể lại chuyện mình đã mất nửa giờ đồng hồ vật lộn để lôi con cá lên bờ, chuyện nó đã làm gẫy cần câu của ông ta ra sao, rồi ông ta phải cuốn sợi dây câu mấy vòng vào cổ tay đến nỗi bác sĩ tiên đoán có thể sẽ bị hoại thư cánh tay phải… Trên đường đưa con ngư long này về nhà người ta đã cân thử ở mấy chỗ, chắc chắn trọng lượng của nó là mười bốn kí lô.
Đến lúc vị khách này cũng rời quán, chúng tôi tìm ông chủ kể lại cho ông ta nghe bốn dị bản của câu chuyện li kì xoay quanh việc ai là người đã câu con cá. Ông chủ cười ha ha, ngật ngưỡng đến mức tí nữa thì đập đầu vào cột nhà.
- Té ra Zim Bay-xơ, cả Giô-mac-dơ, ngài Giôn-xơ lẫn bố già Bin-mon đều khẳng định với các ngài là họ đã bắt được con cá này à? Ha, ha, ha! - Ông chủ hồn hậu cười toang toác với chúng tôi - Nhưng giả dụ có ai đó trong số họ đã bắt được mà lại chịu bày nó để trang hoàng cho khách sảnh của tôi à? Thật là chuyện đầu cua tai ếch. Vô lí không có lẽ! Ha, ha, ha!
Thế rồi ông ta kể cho chúng tôi nghe câu chuyện nguyên bản về con cá hồi này. Té ra chính ông ta là người bắt được nó nhiều năm về trước, khi còn là một thanh niên hoi. Cũng chẳng có tài nghệ chi hết, đơn giản chỉ là chuyện gặp may như bất cứ thằng nhãi nào trốn học ra câu ở bờ sông. Cần câu hôm đó là một cành cây dài được buộc vào một cây gỗ của chiếc bè nổi bên sông.
Ông chủ kể chuyện tha lôi con cá về nhà như thế nào, nhờ nó mà thoát được vụ ăn lươn vì đã trốn học, chính thày giáo khi nhìn thấy con cá cũng nói vui rằng, nó xứng đáng với ba bài toán về cấp số cộng mà tên học trò đã bỏ không chịu học vào hôm đó.
Có ai đó gọi và ông chủ ra khỏi sảnh, tôi và Jord còn đứng nhìn mãi con cá khác thường, càng nhìn càng thấy nể. Jord bị quyến rũ đến mức hắn leo lên lưng chiếc ghế tựa để nhìn cho rõ. Bỗng ghế chung chiêng, Jord vội vàng chộp tay vào chiếc tủ kính để giữ thăng bằng nhưng cả nó lẫn Jord cùng với chiếc ghế đều lăn chiêng ra sàn nhà.
- Con cá có việc gì không? - Tôi hoảng kinh chạy vội lại.
- Hỏng thế nào được - hắn thận trọng ngồi dậy ngó cổ để nhìn vật trưng bày.
Nhưng Jord đã nhầm. Con cá hồi nằm trên sàn, vỡ thành hàng nghìn mảnh là ít. Tôi nói thế nhưng thực ra cũng phải đến chín trăm, sức mấy mà đếm cho hết được!
Hai thằng tôi kinh hoảng đến nhợt mặt vì biểu tượng chiến công của người ta đã bị chúng tôi phá hoại. Nhưng tại sao mẫu vật nhồi rơm lại có thể vỡ vụn ra như vậy?!
Hoá ra con ngư long - hồi này được nặn bằng thạch cao !!!