Chương 2: Di vật
Mùa hè năm 2007. Dưới cái nóng như đổ lửa ở Texas, ông Mạnh nằm dài trên chiếc võng đã sờn rách. Lần giở những trang sách trong cuốn “Loạn Kiêu Binh” của tác giả Nguyễn Triệu Luật, chốc chốc ông lại thoáng nở nụ cười. Sống ở Hoa Kỳ hơn bốn mươi năm, ông vẫn chưa thể nào xem mình là người Mỹ. Với ông, quê hương ông ở xa lắm, một thôn nghèo ở đất An Nhơn trong đất nước hình chữ S thân thương. Ông nhiều lần tự nhủ, một ngày nào đó, mình sẽ đưa vợ con trở về với quê cha đất tổ, hay chí ít, xương cốt mình sẽ được nằm trong lòng đất mẹ ở nơi ông sinh ra. Ông không thích gửi thân mình nơi đất khách lạnh lẽo. Có lẽ đây cũng là tâm tư của mấy ông bạn già trong hội. Nói là hội cho lớn lao chứ thực tế chỉ có dăm bảy người, toàn là cựu lính chiến di cư qua đây sau ngày giải phóng. Niềm vui của các ông đơn giản lắm, tụ tập chơi cờ, cùng ngồi ôn lại những kỷ niệm xưa trong quân ngũ. Rồi một ngày, có ông lại nảy ra sáng kiến: Sưu tầm sách, truyện lịch sử rồi chuyền tay nhau mà đọc. Ngẫm lại cũng hay, đây cũng là cách mấy ông dạy lại cho con cháu không quên nguồn cội. Cuốn sách trên tay ông cũng vậy. Cách đây hai tháng, ông Bảy Tuy không biết kiếm đâu được rồi chuyền cho hội. Đây là cuốn sách quý, xuất bản năm 1939, sách này ngay cả ở Việt Nam kiếm được chắc cũng phải đếm trên đầu ngón tay.
- Lại nhớ quê à? – Tiếng của ông anh vợ kéo ông Mạnh về với hiện tại.
- Ồ, anh mới qua à? Thì cũng đâu có gì, buồn buồn lấy sách ra đọc thôi.
Ông Mạnh cười tươi, tay rót chén trà mời Tom. Phải nói, trong những người thân quen, ngoài vợ thì ông anh vợ này là người mà ông quý trọng nhất. Nhớ lại ngày nào còn bơ vơ, chính Tom là người đã giúp đỡ ông hết mình. Kể ra thì Tom cũng khá vui tính. Trước ngày đám cưới em gái, Tom kéo cậu em rể đi khắp các hộp đêm trong thị trấn. Tiền thanh toán cho những cuộc vui à? Đương nhiên phải tính cho Mạnh. Tom bảo, “Đây là trừng phạt cho cái tội không nghe lời, dám dụ dỗ cô em gái ngây thơ, bé bỏng của tôi” – “Ngây thơ à? Chính tôi mới là người ‘bị cua’ ấy chứ” Mạnh đáp trả. “Tôi không cần biết, tội vẫn là tội và phải chịu phạt”.
- Này, cậu có tin gì của thằng David không? Tom hỏi.
- À, nó mới gọi điện về. Báo ngày 30/5 phải có mặt ở Cambridge dự lễ tốt nghiệp. Nó bảo vệ thành công luận án Master rồi.
- Tuyệt. Chắc cu cậu phải nói là tí tởn lắm đây. Haiz, lại phải tốn tiền nữa rồi. Tôi có hứa sẽ tặng cho nó chiếc Mustang mới.
- Ha… ha… ha… ai bảo anh hứa hẹn mà chi.
Phải nói Tom rất tự hào về David. Ông không cưới vợ. Thế nên ông dành hết tình thương cho David. Thiếu điều chính Marrian phải nói “Anh cưng nó quá, khéo nó hư mất thôi”.
- Mà này, cậu có dự định gì chưa? David tốt nghiệp chắc cũng vui lắm phải không?
- Vui thì vui mà cũng buồn anh ạ.
- Sao thế????
- Nó có nói với em, sau khi tốt nghiệp sẽ về thăm Việt Nam. Lại phải xa nhà rồi.
- Thế thì cả nhà cậu cũng về Việt Nam, tôi cũng đi. Có gì mà buồn?
- Chưa được anh à. Em thì còn lo cho vụ bông sắp thu hoạch, Marrian không bỏ bệnh viện được, hai con bé Jess và Betty lại còn phải học.
- Thế à? Cũng tiếc đấy nhỉ. Mà thôi, làm tiệc ăn mừng ngài Master David trước đã. Việc còn lại tính sau.
………..
Một đêm sau lễ Độc Lập. Ông Mạnh vẫn nằm trên chiếc võng sờn rách, David ngồi trên chiếc ghế mây bên cạnh. Hai cha con cùng nhấm nháp tách café, nhìn lên bầu trời đêm đầy sao nói chuyện. Có lẽ vẫn còn dư âm buổi bắn pháo hoa đêm qua chăng mà cả hai cha con đều thấy mấy vì sao tóa ánh sáng lung linh thật đẹp.
- Ba à. Có lẽ đã đến lúc con thực hiện nguyện vọng của mình rồi.
- Nguyện vọng gì? Ông Mạnh lơ đãng hỏi.
- Con muốn về thăm Việt Nam. Tuần trước con nhận được lời mời của Cơ quan Nghiên cứu Hải quân Hoa Kỳ. Họ muốn con tham gia vào các dự án nghiên cứu và chế tạo vũ khí cho quân đội. Con cũng nhận được và đọc vài tài liệu về vũ khí quân dụng mà họ gửi đến. Đương nhiên là những tài liệu cơ bản thôi, chưa phải là bí mật quân sự gì. Con cũng đồng ý rồi. Nhưng đó là việc sau khi về thăm Việt Nam. Con chưa muốn nghĩ đến công việc vào lúc này.
- Cũng tốt. Thế thì khi nào con đi?
- Cuối tuần này. Con cũng làm xong thủ tục và book vé rồi.
- Vậy à. Con có nhớ ba hứa sẽ kể cho con nghe một bí mật trước khi con về Việt Nam không? Chờ một lát, nhân hôm nay, hai cha con mình cùng nói về chuyện này.
Dứt lời, ông Mạnh đứng lên, quay vào phòng đọc sách. Ít phút sau, ông quay trở ra với một chiếc hòm gỗ thông cũ kỹ trên tay. Chiếc hộp hình chữ nhật, chiều ngang một tấc, chiều dài khoảng ba tấc. Nắp hộp hình vòm. Điều duy nhất gây chú ý là chiếc ổ khóa màu vàng. David không biết ổ khóa làm bằng chất liệu gì, giống vàng nhưng không phải vàng. Hình dạng ổ khóa giống như trong những bộ phim kiếm hiệp Hongkong anh từng xem trước đây, trông có vẻ niên đại cũng khá lâu rồi. Có lẽ là đồ cổ cũng nên, bán đi chắc cũng được bộn tiền.
- Khóa đồng, mạ vàng đấy con ạ. Tính ra nó cũng được hơn 300 năm rồi đấy.
- Sao? Thế ra nó thật là đồ cổ ạ? Trước đây ba có kể thời gian trước khi gặp mẹ con, ba rất khổ, không tiền bạc. Sao ba không bán nó đi. Lúc đó dễ cũng được mấy trăm ngàn. Giờ này có lẽ ba là triệu phú hay tỷ phú mất rồi.
- Sao mà bán được hả con? Ông Mạnh cười hiền từ. Nó là di vật của tổ tiên mà. Chiếc hòm này được xem như là gia bảo, truyền từ đời này sang đời khác cho đích tử. Lẽ ra ba không có được giữ đâu. Ba chỉ là con thứ. Ông nội con có năm người con, ba thứ tư nhưng bác hai con là con gái, bác ba chẳng may mất sớm do bom đạn khi đi lính. Thế là chiếc hòm này được trao cho ba, giờ nó là của con.
Dứt lời, không để David hỏi thêm, ông Mạnh rửa tay ở vòi nước gần đó, chắp tay khấn vái rồi run run tra chìa khóa vào ổ. Cạch một tiếng, ổ khóa bung ra.
- Mình theo đạo Công giáo. Nhưng đây là di vật tổ tiên nên mình phải thế con ạ. Ông Mạnh trả lời khi David tỏ ra bất ngờ khi thấy ông khấn vái. Vái lạy là điều không được cho phép đối với người Công giáo.
Ông mở nắp hòm. Bên trong có ba đồ vật: một cuộn tranh, một phong thư và một huy hiệu hình tròn. Ông Mạnh lấy từng món ra, đặt ra trên bàn trà trước mặt David. Mở dây buộc cuộn tranh, David thấy hình vẽ của một vị tướng quân, thân mang giáp trụ, ngồi trên lưng ngựa, uy phong lẫm lẫm. Đường nét khuôn mặt có vài phần giống David. Đây có lẽ là hình của cụ tổ nhà mình – David thầm nghĩ. Điều đặc biệt là bên dưới Hổ đầu quan là một chiếc khăn màu trắng. Trông chẳng khác là bao với hình ảnh một vị tướng người Hồi giáo thế kỷ 17. Bỏ cuộn tranh xuống, David nhìn sang vật thứ hai. Đó là một phong thư làm bằng giấy gió, bên ngoài viết hai hàng chữ Hán. Trước đây David cũng được cha dạy tiếng Hán nên có thể đọc được. Thư đề “Đông Định Vương tôn tử lưu tâm”, bên cạnh là dòng chữ nhỏ hơn “Tổ mẫu Trần thị lưu thư”. Đặt phong thư xuống, David cầm lấy huy hiệu bên cạnh. Huy hiệu hình tròn, đường kính khoảng năm mươi phân, mặt sau có bốn mấu nhỏ bị gãy, có lẽ trước đây huy hiệu được đính vào một vật gì đó bằng vải, mặt trước có hình một con gà trống ở tư thế “kim kê độc lập” David nghĩ thầm “Quái, mình từng xem nhiều gia huy, nếu vẽ hình cầm điểu thì không phải chim phượng cũng là chim ưng hay một loài chim đẹp đẽ nào đó. Ai lại dùng hình tượng của một con gà bao giờ. Có chăng cũng chỉ có Quốc huy của nước Pháp, mà ấy là Quốc huy, không phải là gia huy của một gia tộc, lại là tướng quân nữa. Không lẽ tướng quân lại xem mình là con gà à?”.
Ông Mạnh nhìn thấy vẻ mặt kỳ quái của con chỉ mỉm cười.
- Con thấy lạ, tại sao huy hiệu lại vẽ con gà đúng không? Ngày xưa ba cũng thế. Con được đọc sách lịch sử và truyện xưa nhiều. Con có nghĩ tới ai có liên quan đến gà, sống vào khoảng 300 năm trước không? Đương nhiên là người Việt.
- Để con nghĩ xem.
Ai nhỉ? David ngẫm nghĩ, cố lục lòi trong đầu kiến thức về các danh tướng Việt. Bài “Hịch tướng sĩ” của Đức Thánh Trần Hưng Đạo có đoạn viết về gà, nhưng ngắn thôi, chỉ là ông hỏi ba quân rằng cựa gà có đâm thủng được giáp quân thù hay không; vả lại, ông lại sống cách nay hơn 700 năm. Thế thì không phải rồi. Hay là liên quan đến đá gà? Mấy ông vua mất nước trước đây trong sử cũng viết là mê chơi đá gà, đá dế. Không lẽ vậy mình thuộc dòng dõi vua chúa sao? Hì hì, quên đi, đây là tướng quân mà, với lại mình cũng không ham là con cháu của mấy ông vua mất nước đó. Đá gà? Ánh mắt David sáng lên, không phải từ nhỏ mình được cha day cho món “Hùng Kê Quyền” sao? Mình cũng tập thành thục lắm. Món võ này thoạt nhìn thấy tức cười đến nỗi anh không dám khoe với bạn bè. Nhưng cũng phải nói là món võ này rất độc đáo, rất “ác”, toàn là đòn “sát thủ”. Trước đây David đã đánh cho hai thằng Mỹ đen đến tàn phế mà. Rõ ràng món võ này là một món võ thực chiến, nghe đâu nó là một chi của Tây Sơn quyền – võ Bình Định. Mà người sáng tạo ra nó là… Lẽ nào là thế? Niên đại của ông cũng khoảng 300 năm.
- Ba, không lẽ là Nguyễn Lữ.
- Sai. Ông Mạnh gắt. Con phải nói cho đúng là Đông Định Vương Nguyễn Lữ hay ông Tư Lữ. Không được phép nói tên tục của Ngài.
Dừng một chút, ông lại nhẹ giọng, nói:
- Con đoán đúng rồi đó. Cha con mình là hậu duệ của Đức Đông Định Vương. Món võ cha truyền cho con là món võ do Ngài sáng tạo ra, chỉ truyền cho chi trưởng, không truyền chi thứ.
- Nhưng con nghe nói Ngài không cưới vợ mà ba. Không lẽ sử chép sai.
- Không phải là sai, mà là không biết nên không viết lại thôi. Tạ ơn Chúa, cũng nhờ vậy mà dòng họ mới truyền đến đời gia đình mình. Nếu không thì cũng không thoát khỏi sự tàn sát của vua Gia Long rồi.
Nhấp tách trà, ông Mạnh bắt đầu chìm vào suy tưởng và kể lại.
“Năm đó, Ngài cùng hai người anh nam chinh bắc chiến, tạo dựng bao chiến công hiển hách. Năm 1776, Ngài vâng lời anh là Nguyễn Nhạc, đem quân vào tập kích thành Gia Định, bắt sống tướng Bùi Hữu Lễ, ép Nguyễn Ánh phải chui xuống trốn ở gầm giường nhà một vị Linh mục truyền giáo ở Bà Rịa. Năm 1782, Ngài cùng anh lúc đó là Bắc Bình Vương Nguyễn Huệ lại xua quân đánh bại Nguyễn Ánh, tái chiếm thành Gia Định, ép Nguyễn Ánh phải trốn tới đảo Thổ Chu. Năm 1786, Ngài lại thân chinh chiếm lấy Phú Xuân, được gia phong Đông Định Vương. Đến năm 1787, Ngài uất ức rồi sinh bệnh mà mất ở Quy Nhơn sau khi thất thủ Gia Định. Sử viết Ngài vì sợ hãi chạy trốn Nguyễn Ánh mà bỏ Gia Định. Nhưng mà người ta đâu biết. Nguyễn Ánh sợ Ngài và Bắc Bình Vương hơn sợ cọp, lại chính Ngài ép Nguyễn Ánh chui gầm giường, trốn đi đảo Thổ Chu. Lẽ nào Ngài lại sợ? Năm đó, giặc Ánh thế mạnh, lại có vũ khí tối tân của Pháp, trong khi quân ta binh ít, vũ khí thô sơ, làm sao là đối thủ. Để bảo toàn lực lượng, Ngài phải hạ lệnh bỏ thành. Trên đường rút, Ngài cùng phó tướng của mình là Phạm Văn Tham chiến đấu anh dũng. Hai ông đã bàn bạc rất lâu. Ngài quyết định chịu tiếng xấu sợ chết, bỏ chạy khỏi Gia Định. Một phần là để giữ lấy một phần binh lực, phần nữa là để cho giặc Ánh thấy thắng mà sinh lòng chủ quan. Kết quả đúng là thế, tướng Phạm Văn Tham nhờ đó mà cầm cự giặc Ánh tận một năm rưỡi. Ngài về Quy Nhơn, xin được viện binh, nhưng lúc này lại nghe tin Gia Định thất thủ mà sinh uất ức rồi chết.
Sau này, khi giặc Ánh chiến thắng, lên ngôi, lấy hiệu là Gia Long, con cháu nhà Tây Sơn bị tàn sát không còn ai. Nhắc đến đây, ba sẽ giải đáp cho con nghi vấn về chiếc khăn trắng mà Đức Đông Định Vương đội. Số là. Ít ai biết, thật ra Ngài không theo đạo Phật như ông cha mà theo đạo Hồi. Khi ra trận, Ngài đội khăn để xin Thượng Đế chúc phúc. Ngài lấy vợ, sinh con. Nhưng theo luật đạo Hồi, người vợ không được xuất hiện nơi công cộng. Bởi thế, hầu như không ai biết Ngài có vợ, có chăng chỉ là những thân tín của Ngài. Nhưng họ cũng không thoát sau cuộc tàn sát. Cũng nhờ đó mà Tổ mẫu đã trốn thoát được. Bà sau đó sống ẩn dật ở An Nhơn và truyền lại dòng máu của Đông Định Vương Nguyễn Lữ cho đến nay”.
Nói đến đây, ông Mạnh lại thở dài, nhấp tách trà rồi nói:
- Thôi, khuya rồi, ba vào ngủ đây. Con biết tiếng Hán, cứ đọc những gì viết trong di thư của Tổ mẫu, con sẽ hiểu thêm. Bức thư viết vào năm thứ năm thời Gia Long, tức là năm 1807 đó.
- Dạ vâng, ba đi nghỉ đi. Cẩn thận, ba cũng có tuổi rồi, cố gắng giữ sức khỏe ba nhé.
David ngồi nhìn cha đi vào nhà. Rồi anh cũng bắt chước cha, trèo lên võng nằm suy tư. Có lẽ đêm nay cha anh truyền lại di vật tổ truyền cũng truyền lại cái sở thích nằm võng của ông cho anh. Anh mở phong thư và bắt đầu đọc.