Cali de Tony
Cali đây có nghĩa là cá linh, chứ hẻm phải bang bên Mỹ. Ở miền Tây Nam Bộ, nếu ai hỏi món gì ngon nhất, Tony sẽ trả lời đó là món cali. Cá linh gắn với truyền thuyết ngày xưa giúp vua Gia Long chạy trốn khỏi sự truy đuổi của nghĩa quân Tây Sơn, nên có câu hò "nước không chân sao kêu nước đứng? Cá không thờ sao gọi cá linh?"
Cá linh giống cá hồi ở đặc điểm mỗi lần đau đẻ là tìm về thượng nguồn, đó là biển Hồ của Cambuchia. Đẻ xong, cá con sẽ trôi theo dòng Tonle Sap vào Việt Nam qua 2 ngã Hậu Giang/Tiền Giang. Đến biên giới VN, cá linh bằng ngón tay út, ngày xưa nhiều vô kể, quấn thành khối lớn, dân khẩn hoang rảnh rảnh ra vớt vô ăn. Cá linh thơm, béo, ngọt đặc trưng mà không có loại cá nào so sánh bằng, lại hoàn toàn không có mùi tanh. Khi xúc về, rửa sạch, có thể đổ bánh xèo, hay nhúng lẩu, hay kho lạt ăn với bông điên điển là sự kết hợp không thể có món gì ngon hơn.
Sau khi cá vào sâu nội địa thì cá bắt đầu lớn. Nên ở hạ nguồn, chúng ta chỉ bắt được cá linh to bằng ngón tay cái trở lên, người miền Tây dùng để kho mía. Cá làm sạch héng, mía lau chẻ nhỏ rồi xếp dưới nồi, cá xếp trên. Chặt 1 trái dừa xiêm đổ vô sao cho xâm xấp nước, thêm chút nước mắm và tiêu Phú Quốc giã dập hoặc ớt hiểm nguyên trái. Lấy cái dĩa đè lên trên. Sau đó sẽ kho liu riu lửa khoảng 5h thì cá sẽ khô, lúc này xương mềm rục, dọn ra với cơm nóng, trời mưa lạnh lạnh, thì thôi, ăn quên thôi. Tony mỗi lần ăn cơm với cá linh kho, quất 4-5 chén vẫn chưa thấy no.
Nhưng đến chén thứ 6 thì lòi họng.
-------------------------
P/S: Sản phẩm này hiện đã có 1 số cty chế biến thủy sản đóng hộp xuất khẩu. Mình mua về, lấy ra chén, bỏ 1 muỗng giấm Kim Ngân vào, 1 muỗng cà phê nước mắm nữa (vì khẩu vị của dân miền Tây hơi ngọt). Sau đó hâm nóng trên bếp hoặc lo vi sóng. Một hộp khoảng 200 gram, để chế biến 1 hộp cá này, mình phải có khoảng 300 gram cá tươi, một trái dừa xiêm, nửa cây mía, nên giá trị nó lớn lắm. Dọn ra ăn kèm với rau sống các loại. Mùa đông rau xà lách tươi ngon mơn mởn nè, quất luôn cả rổ ngồi ăn cho sướng.