16
(NGÀY TRƯỚC)
CHIẾC XE TẢI TRONG RỪNG
Trước cái ngày mà chàng trai lầm lì hơi vụng về có thân hình lực lưỡng và đôi mắt xanh buồn vời vợi ngồi xuống bên cạnh Sonja trên tàu hỏa, chỉ có ba thứ trên đời được cô yêu thương một cách vô điều kiện: những cuốn sách, bố cô và lũ mèo.
Cô được khá nhiều người để ý, đương nhiên rồi. Những người theo đuổi cô rất đa dạng cả về dáng dấp lẫn diện mạo. Cao to tóc đen hoặc thấp lùn tóc vàng, hoạt bát hoặc tẻ nhạt, lịch lãm và huênh hoang, đẹp trai nhưng ham ăn, tất thảy đều có cả, và họ sẽ đeo đuổi tích cực hơn nếu không chùn bước trước tin đồn trong làng rằng bố cô đã thủ sẵn vài khẩu súng trong ngôi nhà gỗ biệt lập giữa rừng. Nhưng không ai trong số họ nhìn cô theo cái cách mà chàng trai ấy nhìn lúc anh ngồi xuống cạnh cô trên tàu. Ánh mắt anh dường như muốn nói rằng cô là cô gái duy nhất trên trái đất này.
Thỉnh thoảng, đặc biệt là trong những năm đầu tiên, vài người trong đám bạn gái vẫn thắc mắc về sự lựa chọn của Sonja. Cô rất xinh đẹp, đa phần những người xung quanh cô luôn cảm thấy họ phải nhắc đi nhắc lại với cô như vậy. Ngoài ra cô lại còn thích cười và thuộc kiểu người nhìn ra được những điểm tích cực nơi bất cứ thứ gì mà cuộc đời ném vào mình. Còn Ove thì hỡi ơi. Đó là câu mà những người xung quanh Sonja cứ nói mãi. Ove đã là một ông già cộc cằn từ hồi học tiểu học. Và cô hoàn toàn có thể chọn một người tốt hơn nhiều.
Nhưng với Sonja, Ove chưa bao giờ là một người nghiêm khắc, vụng về và cay nghiệt. Với cô, anh là những bông hoa hơi giập trong cuộc hẹn ăn tối đầu tiên của họ. Anh là chiếc áo vest màu nâu của bố, chật căng nơi đôi vai rộng. Anh đặt niềm tin quá nhiều vào lẽ công bằng, sự trung thực, tính cần cù, và một thế giới đúng sai rạch ròi. Không phải vì người ta có thể được nhận huy chương hoặc một cái vỗ vai khen ngợi về điều đó, mà chỉ vì nó nên như vậy. Kiểu người như Ove đã tuyệt chủng rồi, Sonja hiểu. Thế nên cô bám ngay lấy người đàn ông này. Ove không thể làm thơ viết nhạc tặng cô hoặc mua cho cô những món quà đắt tiền. Nhưng chẳng có chàng trai nào bắt những chuyến tàu không phải của mình mỗi ngày chỉ vì thích được ngồi cạnh nghe cô nói chuyện.
Và khi cô nắm cánh tay to như cái bắp đùi của mình, rồi cù nhẹ cho đến khi khuôn mặt lầm lì của anh nở nụ cười, tưởng như một lớp thạch cao nứt ra cho thấy những viên ngọc bên trong. Mỗi khi chuyện đó xảy ra, cô cảm thấy trong lòng mình có thứ gì đó cất cao tiếng hát. Và chúng chỉ thuộc về cô mà thôi, những khoảnh khắc ấy.
Sonja không giận Ove vào cuộc hẹn ăn tối đầu tiên, khi anh thú nhận mình đã nói dối về việc đi nghĩa vụ quân sự. Tất nhiên là cô có vô số lần giận Ove sau này, nhưng trong buổi tối đó thì không.
— Có người đã nói rằng những người đàn ông tốt nhất sinh ra với đầy lỗi lầm và sau đó tiến bộ lên, chứ không phải họ không bao giờ làm điều gì sai. - Cô dịu dàng nói.
— Ai đã nói như vậy? - Ove hỏi, mắt nhìn vào ba món dao nĩa trên bàn, giống như cách một người nhìn vào cái hộp mở sẵn trong lúc ai đó bảo anh ta chọn loại vũ khí cho cuộc quyết đấu.
— Shakespeare.
— Thế thì sao? - Ove thắc mắc.
— Thì tuyệt vời chứ sao! - Sonja gật đầu và mỉm cười.
— Anh chưa bao giờ nghe ông ta cả.
— Đọc chứ! - Sonja chỉnh lại và âu yếm đặt tay lên tay anh.
Trong gần bốn mươi năm họ sống cùng nhau, Sonja đã dạy hàng trăm học sinh gặp khó khăn trong việc học đọc và viết. Bà đã thành công trong việc làm chúng đọc các tác phẩm của Shakespeare, nhưng chưa bao giờ ép Ove đọc được dù chỉ một vở kịch. Ngay khi họ chuyển đến khu dân cư này, suốt mấy tuần liền tối nào Ove cũng rút vào trong lán. Khi ông xong việc, một cái tủ sách đẹp chưa từng thấy đã mọc lên trong phòng khách nhà họ.
“Em phải cất chúng ở đâu đó chứ,” ông đã lẩm bẩm như thế trong lúc dùng đầu nhọn của chiếc tua vít cạy cạy vết đứt nhỏ nơi ngón cái.
Sonja đã sà vào vòng tay Ove và nói rằng bà yêu ông. Ông gật đầu.
Duy nhất một lần Sonja hỏi về những vết bỏng trên cánh tay ông. Bà đã phải xâu chuỗi lại hoàn cảnh cụ thể của việc Ove bị mất ngôi nhà bố mẹ để lại từ những mảnh nhỏ rời rạc mà ông miễn cưỡng cung cấp. Nhưng cuối cùng bà cũng biết được lý do tay ông bị sẹo. Và khi một người bạn gái hỏi Sonja vì sao lại yêu Ove, bà đáp rằng hầu hết đàn ông bỏ chạy khi đứng trước một vụ hỏa hoạn. Còn những người như ông lao thẳng vào đó.
Ove có thể đếm trên đầu ngón tay số lần gặp bố của Sonja. Ông già sống ở một nơi khá xa trên phía bắc. Dường như bố của Sonja đã xem bản đồ phân bố dân cư của Thụy Điển và quyết định rằng đó là nơi cách xa các đồng bào của mình nhất mà ông có thể sống được.
Mẹ của Sonja đã mất trong khi lâm bồn. Bố cô không bao giờ tục huyền. “Tôi có vợ chứ. Chỉ là bà ấy không có nhà vào lúc này thôi,” ông già nói thế mỗi khi có ai đó dám khơi lại vấn đề.
Sonja dọn tới thành phố khi bắt đầu học trung học với chuyên ban khoa học xã hội. Bố đã phẫn nộ nhìn cô khi Sonja đề nghị ông dọn đến ở cùng với mình. “Rồi bố làm gì ở đó? Gặp người ta à?” Ông đã gằn giọng như thế. Bố luôn phát âm hai chữ “người ta” như thể nó bậy bạ lắm vậy. Thế là Sonja đành thôi. Ngoài những dịp cuối tuần được con gái về thăm và những chuyến đi tới cửa tiệm tạp hóa tại ngôi làng gần đó, ông già chỉ có mỗi Ernest làm bầu bạn.
Ernest là chú mèo nông trại lớn nhất thế giới. Hồi còn bé, Sonja thực sự tin rằng nó là một con ngựa con. Nó đến và đi khỏi nhà bố cô một cách tùy hứng, chứ không sống ở đó. Không ai biết nó sống ở đâu. Sonja lấy tên của nhà văn Ernest Hemingway để đặt cho con mèo. Bố cô không bao giờ quan tâm đến sách vở, nhưng khi thấy con gái ngồi đọc báo ở tuổi lên năm, ông cũng đủ khôn ngoan để biết mình phải làm gì. “Con gái không được đọc những thứ vớ vẩn như vậy. Đầu óc ngu đi đấy con ạ,” ông đã nói thế trong lúc đưa Sonja đến trước quầy thủ thư tại thư viện làng. Bà thủ thư già không rõ ông bố ngụ ý gì khi nói câu đó, nhưng bà hoàn toàn chắc chắn về trí tuệ hơn người của cô con gái.
Những chuyến đi mua sắm nhu yếu phẩm hằng tháng được bổ sung thêm một lượt ghé thăm thư viện, bà thủ thư và ông bố đã quyết định luôn mà không cần bàn cãi thêm. Năm Sonja lên mười hai tuổi, cô đã đọc tất cả các quyển sách của thư viện ít nhất hai lần. Những quyển mà cô yêu thích như Ông già và biển cả chẳng hạn, cô đọc nhiều lần đến độ không đếm xuể nữa. Bởi vậy nên mèo Ernest mới được mang cái tên đó. Và nó là một con mèo vô chủ. Nó không biết nói, nhưng thích đi câu cá cùng với bố của Sonja, người đánh giá rất cao các phẩm chất của nó. Họ sẽ chia đều số cá câu được khi quay về.
Lần đầu tiên Sonja dẫn Ove đến căn nhà gỗ trong rừng, anh và bố cô im lặng ngồi đối diện nhau, mỗi người nhìn chỗ thức ăn của mình suốt gần một tiếng đồng hồ, trong khi cô cố gắng khơi mào một cuộc trò chuyện. Cả hai người đàn ông đều không hiểu rõ lắm về chuyện mình đang làm, ngoại trừ việc nó rất quan trọng đối với người phụ nữ duy nhất mà họ quan tâm. Họ chống đối nỗ lực hòa giải của Sonja một cách mạnh mẽ và cương quyết, nhưng bất thành.
Ngay từ đầu, bố của Sonja đã không muốn có cuộc gặp gỡ đó. Tất cả những gì ông biết về bạn trai của con gái mình là cậu ta đến từ thành phố, và Sonja đã nói rằng cậu ta không thích mèo. Theo ông, hai đặc tính ấy đủ biến Ove thành một người không thể tin cậy được.
Về phần mình, Ove cảm thấy như đang trong một cuộc phỏng vấn xin việc, mà anh lại chưa bao giờ giỏi về khoản đấy. Do vậy, trong lúc Sonja vui vẻ nói chuyện như mọi khi, căn phòng chìm trong một kiểu im lặng chỉ xuất hiện giữa một người đàn ông không muốn mất con gái và một người chưa hoàn toàn hiểu được rằng mình đã được lựa chọn để đưa cô ấy đi khỏi nhà. Cuối cùng Sonja đá vào cẳng chân Ove để bắt anh nói gì đó. Ove ngước mắt lên khỏi cái đĩa ăn, nhận ra cái nheo mắt đầy giận dữ của bạn gái và hắng giọng, tuyệt vọng nhìn quanh tìm thứ gì đó để hỏi han ông già. Bởi lẽ đó là điều anh đã được dạy: nếu không có gì để nói, hãy tìm thứ gì đó để hỏi. Một trong những cách làm cho người ta quên đi ác cảm đối với bạn là tạo cơ hội cho họ nói về mình.
Một lúc sau, ánh mắt Ove bắt gặp chiếc xe tải đỗ phía ngoài cửa sổ nhà bếp.
— Đó là một chiếc L10, đúng không ạ? - Anh vừa nói vừa chỉ trỏ bằng cái nĩa.
— Ờ. - Ông già vẫn nhìn đĩa thức ăn của mình.
— Bây giờ chúng được sản xuất bởi Saab. - Ove nhận định với một cái gật đầu nhanh.
— Scania! - Ông già gằn giọng, quắc mắt nhìn anh.
Căn phòng một lần nữa bị đè nén bởi thứ im lặng chỉ xuất hiện giữa người yêu của cô con gái và bố cô.
Ove cúi gằm mặt nhìn đĩa thức ăn của mình. Sonja đá vào chân bố. Ông già cáu tiết nhìn con gái và thấy cái nheo mắt giận dữ ấy. Ông không ngu đến nỗi không biết tốt hơn là tránh chuyện có thể xảy ra giữa hai bố con, và bực dọc hắng giọng, trệu trạo nhai thức ăn.
— Chỉ vì một thằng cha nào đó ở Saab vung tiền ra mua lại nhà máy đó không có nghĩa nó không còn là một chiếc Scania. - Ông già khẽ gằn giọng với thái độ đỡ buộc tội hơn trước, rồi dịch cẳng chân ra xa chiếc giày của con gái thêm một chút.
Bố của Sonja luôn lái xe tải hiệu Scania và không hiểu được vì sao người ta lại cần những hiệu khác. Thế rồi, sau nhiều năm ông làm người dùng trung thành, Scania sáp nhập vào Saab. Đó là một hành động bội bạc mà ông không bao giờ tha thứ được.
Về phần mình, Ove chú ý nhiều hơn đến Scania sau khi nó được sáp nhập vào Saab. Anh trầm ngâm quan sát chiếc xe qua cửa sổ trong lúc nhai khoai tây.
— Nó chạy có tốt không ạ? - Ove hỏi.
— Không. - Ông già cáu kỉnh lẩm bẩm, rồi quay về với cái đĩa ăn của mình. - Không có mẫu xe nào chạy tốt cả.
— Không chiếc nào được sản xuất đàng hoàng. Đám thợ sửa xe đòi cả nửa gia tài mỗi khi mó tay vào nó. - Ông nói thêm mà không ngẩng mặt lên, như thể đang giải thích với ai đó dưới gầm bàn.
— Cháu có thể xem qua nó nếu bác đồng ý. - Ove nói, khuôn mặt thoắt trở nên hào hứng.
Đó là lần đầu tiên Sonja thấy bạn trai mình tỏ ra nhiệt tình đến thế.
Hai người đàn ông nhìn nhau một lát. Rồi bố của Sonja gật đầu. Ove cũng gật, và cả hai quả quyết đứng dậy, tựa như hai người đàn ông vừa nhất trí lên đường tiêu diệt một kẻ thứ ba. Vài phút sau, bố của Sonja quay trở vào bếp, tựa người vào cây gậy chống, rồi buông mình xuống ghế với tiếng gầm gừ bất mãn thường trực. Ông già ngồi đó một lúc, cẩn thận nhồi thuốc vào tẩu, rồi hất đầu về phía xoong đồ ăn và nói:
— Ngon đấy.
— Cảm ơn bố. - Sonja đáp.
— Con nấu mà, không phải bố.
— Con cảm ơn không phải vì được ăn. - Sonja đáp trong lúc dọn mấy cái đĩa và trìu mến hôn lên trán bố, mắt trông thấy Ove lúi húi bên dưới nắp ca pô của chiếc xe tải.
Bố cô không nói gì, chỉ khẽ hừ mũi và vớ lấy tờ báo trên mặt quầy bếp. Đi được nửa đường sang phòng khách, ông dừng bước và tần ngần đứng tại chỗ, tựa người vào cây gậy chống.
— Cậu ta có biết câu cá không? - Ông làu bàu, mắt không nhìn con gái.
— Con nghĩ là không. - Sonja đáp.
Ông gật đầu, đứng lặng hồi lâu.
— Ờ. Cái đó học được. - Cuối cùng ông lẩm bẩm, rồi đưa tẩu thuốc lên miệng và bước sang phòng khách.
Sonja chưa bao giờ nghe bố tặng ai một lời khen hay hơn.