Chương 17 - Kết -
Boldwood đi qua đường cái, rẽ vào ở hương Casterbridge. Khoảng mười một hay mười hai giờ ông vô tới thành phố và ngừng lại trước một tòa nhà có cái vòm xây bằng đá tảng, với hai cánh cửa dày sụ nặng nề. Đó là cổng nhà giam.
Ông kéo chuông và một người gác cổng xuất hiện, Boldwood bước tới trước, nói một điều gì đó bằng giọng trầm trầm, bước vào bên trong và cánh cửa đóng sầm lại sau lưng ông.
Nhưng trước khi vòng đến được nhà giam thì cả Weatherbury đã náo loạn, và cái biến cố man rợ đã chấm dứt buổi dạ tiệc nhà ông Boldwood được lan truyền khắp mọi người. Sau khi ông Boldwood đi khỏi chừng năm phút Oak đã vào phòng khách và khung cảnh thật là khủng khiếp. Cánh phụ nữ thì nhóm lại thành một cụm đứng sát vô tường, bọn đàn ông vẫn chưa biết phải đối phó ra sao. Bathsheba thì đang ngồi bên xác của Troy, đầu y gối vào lòng cô. Bằng một bàn tay cô lấy khăn tay của mình chậm lên vết thương trên ngực y trong khi bàn tay kia thì đang nắm chặt bàn tay của y. Thảm kịch vừa qua đã làm cô thức dậy chính con người mình.
- Gabriel! Cô nói khi anh bước vào - Cưỡi ngựa đến Casterbridge ngay đi và đưa bác sĩ về đây. Tôi biết vậy cũng vô ích thôi nhưng anh cứ đi. Ông Boldwood đã bắn chồng tôi.
Oak hấp tấp chạy ra khỏi phòng trước khi anh kịp nhận biết toàn bộ câu chuyện đã xảy ra, gắn yên ngựa và phóng đi. Trong khi cưỡi ngựa anh cứ thắc mắc hoài không hiểu Boldwood ra sao nữa, có thể ông đã nổi điên, có thể là có cãi cọ, bằng cách nào mà Troy lại đến chỗ đó được. Khoảng cách mà anh phải vượt qua đêm tối đã làm cho bác sĩ không thể đến nhanh hơn, và ba giờ sau khi Bác Sĩ Aldritch bước vào nhà Boldwood, ông ta nhận thấy gian nhà tối om và trống trơn. Một người đàn ông từ trong nhà bếp bước ra cho biết:
- Thưa ông, bà ấy đã đưa ông ấy về nhà của bà ấy rồi.
- Ai? Bác sĩ hỏi.
- Bà Troy. Ông ấy đã chết thật sự rồi, thưa ông!
Bác Sỹ Aldritch lập tức chạy nhanh đến nhà Bathsheba và người đầu tiên ông gặp là Liddy.
- Chuyện gì xảy ra vậy?
- Tôi không biết, thưa bác sĩ! Liddy đáp - Bà chủ đã lo liệu tất cả.
- Bà ấy hiện ở đâu?
- Thưa ông đang ở trên lầu với ông ấy. Khi đưa ông ấy về nhà tới tận lầu thì bà ấy bảo là không muốn người nào giúp đỡ gì hết.
Ngay lúc đó Oak đi vào nhà cùng với cha cố và cả ba cùng lên lầu. Mọi thứ đều yên ắng và khi Liddy gõ cửa, Bathsheba mở ra, gương mặt trầm tĩnh và gần như cứng nhắc.
- A, ông Aldriteh, cuối cùng thì ông đã đến! Cô thì thầm và mở rộng cánh cửa ra - Tất cả đã xong xuôi hết và bây giờ bất cứ ai trên đồi nầy cũng có thể nhìn thấy anh ấy.
Sau đó cô đi ngang qua mặt ông, băng qua lối đi ở đầu cầu thang và vô một cái phòng khác.
Khi ngó vào phòng qua ánh sáng của những ngọn nến họ thấy ở tận cuối phòng có một hình dáng dài, thẳng đơ, quấn vải trắng. Mọi vật chung quanh khá là gọn gàng. Vị bác sĩ đi vào và chỉ mấy phút sau đã đi ra phía đầu cầu thang nơi Oak và cha xứ đang chờ.
- Thật ra tất cả đã xong hết như lời bà ấy nói! Ông bảo - Thi thể đã được cởi bỏ quần áo và quấn vải liệm. Cô gái nầy quả thật... bà ta chắc hẳn phải có một bộ thần kinh bằng sắt.
- Chỉ bằng trái tim của một người vợ thôi!
Có một giọng nói cất lên thật nhỏ, và khi quay lại họ thấy Bathsheba đang đứng giữa họ. Rồi cô quỵ xuống giữa những người đàn ông, không thể nào tiếp tục cái sức mạnh siêu nhân khi mà cô không còn cần vận dụng nữa. Người ta mang cô ấy sang phòng kế bên và cô tiếp tục ngất đi từng đợt coi rất là nguy kịch. Liddy ngồi canh cô và cứ nghe bà chủ của mình rên rỉ hàng giờ trong màn đêm kinh khủng: "ôi, chính là lỗi của tôi... sao mà tôi còn sống làm chi? Ôi, Trời ơi, tôi còn sống mà chi?"
***
Vào cuối tháng ba, vào một ngày trời lộng gió không có ánh nắng, một chiếc xe ngựa chở hai vị chánh án leo lên ngọn đồi Casterbridge. Có một đám đông tụ tập lại để theo dõi họ, những người nầy gồm Coggan, Poorgrass và những người nông dân ở Weatherbury, từ ngoài đồng chạy vào khi trông thấy hai vị quan tòa.
- Chà, tôi mong là mọi chuyện sẽ tốt đẹp thôi! Coggan nói - Cho dù mọi việc đã quá tệ. Tuy nhiên, tôi sẽ không ra tòa đâu và tôi cũng khuyên hết mấy anh nên tìm cách tránh né đi. Bởi vì thật là khổ tâm cho ông ta khi thấy tụi mình đứng sắp lớp ngó ông ta như thể ông ta đang biễu diễn.
Tất cả đều lắng nghe lời khuyên ấy và hồi hộp đợi chờ tin tức của ngày mai. Buổi chiều hôm đó người ta đã tiến hành một cuộc khám phá để giải thích về hành vi sau nầy của Boldwood cũng như tình trạng của ông. Trong một cái tủ có khóa người ta trông thấy một sưu tập đồ kỳ lạ: mấy chiếc áo phụ nữ, đồ dùng, áo lông và nữ trang. Tất cả gói bằng giấy, và mỗi hộp giấy đều có dán nhãn "Bathsheba Boldwood" với một ngày nào đó thuộc về sáu năm sau.
Buổi chiều Oak từ Casterbridge trở về và gương mặt anh đã báo tin rất chính xác: Boldwood đã bị buộc tội và bị án tử hình.
Tuy nhiên, tất cả nhận thấy là Boldwood đã không còn điều khiển mọi hoạt động của mình nữa và rất nhiều người nhớ là có nhiều biến cố chứng tỏ tình trạng mất quân bình tâm thần, một thí dụ là hồi hè năm ngoái ông đã bỏ phế việc ruộng đồng. Người ta gởi đơn kháng án lên bộ trưởng để mong cứu xét và phấn khởi kèm với lo âu mà chơ kết quả cứu xét của ngày luận tội sắp tới.
Ngay xử tội là đúng tám giờ sáng thứ bảy mà tới chiều thứ sáu vẫn chưa thấy hồi âm. Oak đi lên Khám Đường Casterbridge để nói lời từ biệt với Boldwood, và trên đường trở về, khi đi ngang qua một góc đường, anh nghe có tiếng búa gõ. Khi anh ngó lên thi anh nhận ra nhiều người thợ mộc đang treo một cái thùng lên trên một khoảng không phía sau vách nhà tù; anh lập tức ngó đi chỗ khác và hấp tấp chạy.
Khi anh về tới làng trời đã tối và phân nửa làng chạy tràn ra ngoài để gặp anh.
- Không có tin gì mới! Gabriel uể oải nói - Và tôi lo là không hy vọng gì. Bây giữ tôi sắp đặt như vầy: Laban, tối nay anh chạy ngựa lên thành phố để chờ tin giờ chót, chín giờ anh đi và về lúc mười hai giờ nghen. Lúc mười một giờ nầy mà không có tin tức gì thì có nghĩa là không mong mỏi gì được nữa rồi.
Liddy nói:
- Tôi vẫn hy vọng là ông ấy sẽ toàn mạng sống. Nếu không bà chủ của tôi sẽ loạn trí luôn cho coi. Thật là tội, bà ấy đã phải chịu đựng bao nhiêu là điều khủng khiếp!
Laban ra đi theo lời căn dặn và lúc mười một giờ đêm đó mấy người dân Casterbridge đi tới đi lui trên đường để chờ tin. Cuối cùng, khi họ đã thấm mệt, họ nghe thấy có tiếng vó ngựa từ xa vọng lại.
- Phải anh không, Laban? Gabriel hỏi.
- Phải. Có tin rồi. Ông ấy sẽ không chết. Chỉ là tù chung thân thôi.
***
Bathsheba bình phục lại cùng với mùa xuân, và bịnh hoạn mà cô phải gánh chịu đã rút lui khi mà mọi sự hoang mang đã kết thúc.
Nhưng hầu hết thời gian, cô sống biệt lập với mọi người, ở miết trong nhà, hay thậm chí chỉ đi ngoài vườn. Cô không muốn gặp hay trò chuyện với ai, thậm chí với cả Liddy.
Vào độ giữa hè cô bỏ nhiều thời gian ngoài trời và bắt đầu xem xét việc đồng áng bởi vì đã đến lúc cần phải coi sóc rồi. Vào buổi chiều thứ sáu một ngày tháng tám cô đi lang thang trên đường và bước vào làng lần đầu tiên kể từ ngày Giáng Sinh bi thảm nọ. Khi cô sắp đến ngang sân nhà thờ cô nghe tiếng hát trong nhà thờ vọng ra. Cô băng qua đường, mở cổng rào ra và đi vào trong nghĩa trang.
Cô đi vòng quanh cái nơi mà trước kia Troy đã cật lực cắm hoa trên mộ Fanny Robin và bước tới cạnh tấm bia mộ bằng đá cẩm thạch. Với vẻ hài lòng cô đọc hàng chữ bia chí. Trước tiên là những hàng chữ do chính Troy phác thảo:
'TRANCIS TROY LẬP BIA VỚI LÒNG
THƯƠNG TIẾC MẾN YÊU FANNY ROBIN MỆNH CHUNG NGÀY 9 THÁNG MƯỜI NĂM 18..
HƯỞNG DƯƠNG 20 tuổi.
Phía dưới lại có khắc hàng chữ mới:
"CÙNG CHUNG HUYỆT MỘ LÀ THI THỂ CỦA NGƯỜI LẬP BIA TRÊN - FRANCIS TROY THẤT LỘC NGÀY 24 THÁNG MƯỜI HAI NĂM 18..
HƯỞNG DƯƠNG 26 tuổi.
Khi cô đứng đó đọc và nghĩ ngợi, tiếng đàn organ lại trỗi lên trong nhà thờ, và khi cô đi quanh cổng vòm cô cứ lắng nghe hoài. Giọng hát trẻ con đã khuấy động những cảm xúc mà cô ngỡ đã chết trong cô. Nước mắt lăn tròn, và một khi đã bắt đầu khóc, cho dù không rõ lý do, cô chẳng cách chi kềm chế được.
Bởi vì hai tay bụm lấy mặt cô không thể nhận ra một dáng người đang lẳng lặng bước qua vòm cửa, sắp sửa quay lui, nhưng rồi dừng lại ngó cô. Một lúc lâu Bathsheba không ngẩng đầu lên, và khi cô ngó lên gương mặt đầm đìa nước mắt, mắt cô thì đẫm lệ và u buồn.
- Ông Oak! Cô ngạc nhiên kêu lên - Ông đã đến đây bao lâu rồi vậy?
- Mới vài phút thôi, thưa bà! Oak kính cẩn nói - Tôi chưa gặp bà... tôi chưa nói chuyện với bà... kể từ lâu lắm rồi, phải không? Nhưng lo là mình lại gợi những hồi ức đáng buồn, anh nói tiếp - Chúng ta cùng vô nhà thờ đi!
- Không! Cô nói - Tôi đến để coi tấm bia mộ thôi... coi coi có khắc giống như tôi định không.
- Có y như bà muốn không? Oak hỏi.
- Có! Anh tới và xem đi nếu như anh chưa xem qua.
Thành thử họ cùng đọc tấm bia.
- Đã tám tháng! Gabriel thì thầm đọc cái ngày trên bia - Vậy mà với tôi dường như mọi việc mới xảy ra ngày hôm qua!
- Nhưng với tôi như thể là hàng bao nhiêu năm đã trôi qua... nhiều năm dài... và tôi đã chết trong thời gian ấy. Tôi định về nhà thôi, anh Oak à!
Oak đi theo sau cô:
- Tôi muốn xin nói với bà một chuyện nhỏ thôi, nhưng phải nói càng sớm càng tốt - Anh hấp tấp nói - Chỉ về công việc thôi, có thể tôi sẽ không đảm trách việc quản lý trang trại nữa, bà Troy à! Vấn đề là tôi đang nghĩ tới việc đi khỏi nước Anh... chưa phải ngay bây giờ đâu, nhưng mà là đầu năm tới.
- Rời khỏi nưóc Anh ư? Cô kêu lên bằng vẻ ngạc nhiên và thất vọng thật sự - Nhưng tôi cũng nghe mọi người bàn tán là ông cũng đang coi sóc nông trại của cả ông Boldwood đáng thương kia mà!
- Tôi có làm việc đó, đúng vậy, nhưng cũng chưa có gì ổn định cả, và tôi có việc riêng phải thôi công việc quản lý nầy cho tới cuối năm, không thể kéo dài hơn được.
- Ôi, rồi tôi sẽ ra sao nếu như không có anh? Ôi, Gabriel, đừng nghĩ đến chuyện là anh phải ra đi nữa. Anh đã san sẻ cùng tôi bao nhiêu là biến cố, vui có buồn có... chúng ta đã là bạn bè thân thiết như vậy... thành ra anh mà đi như vậy thì thật là không tốt chút nào. Tôi đã từng nghĩ nếu như anh có làm chủ một trang trại nào đi nữa thì anh cũng vẫn có thể để mắt qua trang trại của tôi. Vậy mà trong khi tôi đang không làm lụng gì nổi thì anh lại tính đường ra đi.
- Dạ, chuyện đó thì thật là đáng tiếc! Gabriel nói bằng một giọng chán chường - Và cũng vì việc không làm lụng gì nổi đó mà tôi muốn ra đi cho rồi. Chào bà!
Anh chấm dứt, và bỗng nhiên vội vã bỏ đi.
Bathsheba đi về nhà, đầu óc bận rộn bởi việc rắc rối mới nẩy sinh nầy. Như thế là người bạn còn lại cuối cùng nầy cũng sẽ bỏ cô mà đi nốt, người bạn đã từng tin cậy cô, luôn ở về phía cô trong khi toàn bộ thế giới còn lại đang chống đối cô, lại đang xa rời cô, bỏ mặc cô một mình đương đầu với mọi sự.
Cô nhận ra là Oak chưa bao giờ đến nhà cô, nếu có cần hỏi ý kiến anh chỉ gởi thơ hay gởi giấy đến. Bathsheba khốn khổ bấy giờ lại vật vã với nỗi đọa đày mới... cảm giác bị rẻ rúng, và Giáng Sinh lại đang gần kề, hoàn tất một năm trọn ngày cô chính thức cuộc đời góa phụ. Sáng hôm sau đến với một cú đánh kết thúc mà cô đang nghĩ là sẽ xảy đến: Oak gởi một lá thơ báo tin là anh không thể tiếp tục ký hợp đồng vào tháng ba tới.
Bathsheba thật sự ngã gục và khóc sướt mướt trên lá thơ ấy. Cô không thể thấy là cô có thể dựa vào năng lực của mình được nữa; kể từ ngày Troy chết, Oak đã cáng đáng mọi việc mua bán, quản lý cho cô, tiến hành công việc của cô cùng với công việc riêng của anh. Bấy giờ cô phải làm gì đây?
Cô thấy chán chường đến nỗi chiếu hôm ấy, với mong muốn tìm kiếm một sự thương xót và cảm thông cô đội chiếc nón vải lên đầu, khoác áo choàng đi men xuống nhà Oak kiếm anh ngay khi mặt trời vừa lặn.
Cô hồi hộp gõ cửa, và băn khoăn không hiểu một người đàn bà đơn chiếc mà gõ cửa nhà một người đàn ông độc thân như vầy là có nên hay không. Khi anh mở cửa cô gần như mất hồn kêu lên:
- Ông Oak!
- Đúng, tôi là Oak đấy! Gabriel nói - Ai... Ôi, thật là ngốc nghếch khi không nhận ra bà chủ của mình nữa chớ.
- Chẳng bao lâu nữa tôi sẽ không còn là bà chủ của anh nữa mà, phải không Gabriel? Cô hỏi.
- Ồ, không, tôi không nghĩ như vậy đâu mà... mời bà vào! Anh bối rối nói - Bà ngồi xuống đi!
Cô ngồi xuống và ánh lửa nhẩy múa trên gương mặt hai người.
- Chắc anh lấy làm lạ về việc tôi đến đây lắm nhưng Gabriel à, tôi nghĩ là... tôi đã áy náy với ý nghĩ là tôi đã xúc phạm anh, và đã khiến anh phải ra đi. Điều đó làm tôi khổ tâm lắm và tôi không thể không đi tới đâu được.
- Xúc phạm tôi! Bà đâu có làm vậy đâu, bà Bathsheba!
- Tôi không có làm gì ư? Cô mừng rỡ hỏi lại - Nhưng, vậy thì tại sao anh lại bỏ đi?
- Bà cũng biết là tôi sẽ không đi định cư ở chỗ khác mà; chỉ vì tôi không biết là bà không muốn cho tôi đi khi tôi nói ý định ấy với bà. Tôi đã sắp đặt việc quản lý Trang Trại Weatherbury Bé và tháng ba tới tôi sẽ làm chủ nông trại ấy. Nhưng việc đó cũng không có cản trở tôi để mắt tới trang trại của bà nếu như giữa tôi và bà không bàn kỹ chuyện ấy.
- Chuyện gì?
- Rằng tôi đang chờ làm chủ trang trại của ông Boldwood khốn khổ với ý nghĩ là một ngày kia tôi sẽ có bà.
- Có tôi? Anh định nói gì vậy?
- Nói vắn tắt là tôi muốn cưới cô.
- Cưới tôi! Tôi không ngờ là anh tính tới chuyện ấy! Cô lặng lẽ nói - Một điều như vậy thật là chói tai... còn quá sớm để nghĩ tới điều đó mà!
- Vâng, dĩ nhiên là nghe không thuận tai chút nào!
- Tôi chỉ muốn nói là còn sớm quá thôi, đó là chữ mà tôi đã nói. Anh phải tin tôi.
Gabriel ngó vào mặt cô một hồi lâu, rồi anh nói một cách trìu mến có pha lẫn ngạc nhiên khi anh tiến tới gần cô hơn:
- Bathsheba, nếu như tôi biết được một điều... là cô có cho phép tôi yêu cô, có cô và cưới cô không... nếu như tôi biết được điều đó!
- Nhưng anh sẽ chẳng bao giờ biết được đâu! Cô thì thầm.
- Tại sao?
- Bởi vì anh có hỏi em đâu!
- Ồ ồ...! Gabriel bật lên một tiếng cười hạnh phúc - Em thân yêu..
- Lẽ ra anh không nên gởi lá thơ cay đắng đó cho em mới phải! Cô cắt ngang lời anh.
- Bathsheba, nghe anh nói đây, bởi vì anh lo những gì người ta bàn bạc sẽ ảnh hưởng đến thanh danh của em thôi.
- Ôi, em mừng vì em đã đến đấy biết bao! Cô bật kêu lên một cách biết ơn khi đứng dậy. - Em cứ nghĩ ngợi về anh thật nhiều vì em cho là anh không còn muốn ặp mặt em nữa, nhưng bây giờ thì em phải về, nếu không thì người nhà sẽ đi kiếm em.
Anh đưa cô lên đồi, và giải thích chi tiết về việc anh nhận cái trại kia. Họ nói rất ít về tâm trạng của mình, bởi vì giữa hai kẻ đã thân thiết với nhau lâu đến như vậy thì những lời nói văn hoa và cách biểu lộ nồng nhiệt không còn cần thiết nữa.
***
- Chỉ nên làm một cái đám cưới bí mật nhất, đơn giản nhất và thân mật nhất thôi, nghen anh!
Một buổi chiều nọ, trong khi đến nhà thăm anh, cô bảo với anh như vậy.
Vào một buổi sáng ẩm ướt, khó thở, chỉ còn hai mươi phút nữa là mười giờ, Oak ra khỏi nhà và đi lên đồi, tới trước cửa nhà Bathsheba. Mười phút sau có một chiếc dù lớn và một chiếc dù nhỏ hơn sóng đôi đi ra cửa và hướng ra phía nhà thờ trong màn sương giá. Khoảng cách chỉ không hơn một phần tư dặm đường và hai con người nhạy cảm kia không thấy cần phải đi xe ngựa. Trong nhà thờ đã có sẵn Tall, Liddy và vị cha xứ nán lại một lát sau khi hết lễ.
Cùng buổi chiều ngày ấy, hai người đang ngồi trong phòng khách nhà Bathsheba uống trà bởi vì đã quyết định rằng ông Chủ Trại Oak phải đến nhà Bathsheba ở, vì ông không có nhà, không có tiền, không có đồ đạc gì trong khi Bathsheba lại thừa ba thứ đó.
Trong khi Bathsheba đang rót trà, họ nghe có tiếng súng đại bác nổ, sau đó là tiếng kèn đồng trỗi lên trước cửa nhà. Oak cầm đèn đi ra phía thềm và nhận ra một nhóm người đang tụ tập phía trước, la lên thật to: "Hurrah!” khi trông thấy cặp vợ chồng mới cưới.
Coggan hô lên:
- Chúng tôi không thể để cho ngày hôm nay trôi qua mà không có một sự chiêm ngưỡng nào! Chúc anh bạn láng giềng Oak và cô dâu trẻ đẹp hạnh phúc và sống lâu!
HẾT.